Een paar weken geleden ging ik op zoek naar een ooglaserkliniek. Tegenwoordig zijn er zoveel ooglaserklinieken in Nederland, dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Je wilt natuurlijk niet het risico nemen dat het mis gaat bij de laserbehandeling. De vraag is dan waar je op moet letten. De prijs is in een dergelijk geval niet per se leidend. De kwaliteit is belangrijk. Maar hoe meet je de kwaliteit? Reviews kunnen een uitkomst zijn, omdat mensen vóór jou al onderzoek hebben gepleegd en ervaring hebben opgedaan met de dienstverlening van een ooglaserkliniek. Als het om je lijf en leden gaat, moet je natuurlijk altijd onderzoeken of je te maken hebt met een behandelaar die een BIG-registratie heeft. Anders kun je niet klagen bij het tuchtcollege over een verkeerde behandeling of een gedraging van een behandelaar.
Mijn cliënte S. leed aan burn-out klachten en dacht dat ze er goed aan deed om dit te laten behandelen door een Hindoestaanse ‘psycholoog’ uit Den Haag, die zij al heel lang persoonlijk kent en waar zij vertrouwen in had. Helaas liep de behandeling niet zoals zij zich dit had voorgesteld. Tijdens een behandelsessie randde hij haar aan. Hij knuffelde haar en trok haar dicht tegen zich aan. Hij streelde haar rug en, bijna haar billen en hij stond zo dicht tegen haar aan dat ze voelde dat zijn penis hard was. Bovendien had de ‘psycholoog’ langere tijd WhatsAppcontact met haar, waarin hij seksueel getinte berichten aan haar zond en oneerbare voorstellen had gedaan. Inmiddels was S. emotioneel afhankelijk geworden van deze ‘psycholoog’, omdat hij altijd naar haar luisterde en geen enkele vorm van kritiek gaf. S. voelde zich hierdoor gehoord en werd verliefd op hem. Dit vertelde ze aan hem. Zijn enige reactie was: “Gefeliciteerd, je bent een stukje bij je zelf gekomen. Enjoy life”.
S. ging steeds meer om aandacht vragen van de ‘psycholoog’, maar kreeg dit niet. Toen vertelde S. aan de ‘psycholoog’ dat ze misschien haar gevoelens voor hem moest veranderen. Het enige wat hij tegen haar zei: “Het is niet nodig, want liefde is de lijm die mensen bij elkaar houdt”. S. had al enige tijd het gevoel dat haar verliefdheid in deze setting niet goed was, maar wist niet wat ze er mee aan moest. De ‘psycholoog’ beantwoordde haar verliefdheid niet, maar maakte haar emotioneel afhankelijk van hem. S. werd zo ongelukkig dat ze suïcidale gedachten kreeg. Toen de ‘psycholoog’ aanbood om seks met haar te hebben, is ze heel boos geworden en heeft toen alle contact verbroken. Ze voelde dat dit in een behandelrelatie niet juist was. Ze voelde zich niet alleen psychisch misbruikt, maar ook lichamelijk, hoewel zij niet daadwerkelijk seks had gehad met haar ‘psycholoog’.
Na enig wikken en wegen heeft S. contact met mij opgenomen. Ik heb S. geadviseerd om een klacht in te dienen bij het Tuchtcollege. Maar toen bleek dat dit niet mogelijk was, omdat het hier niet ging om een BIG-geregistreerde psycholoog. Toen was de enige optie een klacht indienen bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. De gezondheidsinspectie kan geen tuchtrechtelijke maatregel uitspreken, maar kan een behandelaar wel op zijn of haar gedrag aanspreken. In dit geval heeft de gezondheidsinspectie de klacht serieus onderzocht, te meer omdat er ook WhatsAppberichten waren waar het laakbaar gedrag van de ‘psycholoog’ uit bleek.
De gezondheidsinspectie concludeerde in haar rapport dat er sprake was van een situatie die voor de veiligheid van patiënten of de zorg een ernstige bedreiging kan vormen. Er was namelijk van alles mis in de praktijk van de ‘psycholoog’. Er was sprake geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag.
De ‘psycholoog’ had S. moeten verwijzen naar een andere collega, toen zij hem vertelde dat ze verliefd op hem was geworden. Door dit niet te doen had hij onprofessioneel gehandeld. Ook bleek de ‘psycholoog’ onvoldoende geëquipeerd te zijn voor de specialistische behandeling die S. nodig had gehad, terwijl hij deze specialistische zorg wel gedeclareerd heeft bij de zorgverzekeraar. De ‘psycholoog’ heeft zowel beroeps- als kwaliteitsnormen overtreden, omdat hij hier niet van op de hoogte was. De ‘psycholoog’ is bijvoorbeeld niet aangesloten bij het ‘Nederlands Instituut voor Psychologen’ (NIP). Dit betekent dat hij niet aan de Nederlandse standaard voor psychologen voldoet.
Een aangifte bij de politie liep op niets uit, omdat in het strafrecht ontuchtige handelingen alleen strafbaar zijn als er geweld of bedreiging aan te pas is gekomen. In dit geval was hier geen sprake van. Er was weliswaar sprake van een afhankelijkheidsrelatie, maar er had geen seksuele penetratie plaatsgevonden.
De afwezigheid van Hindoestanen in de Tweede Kamer
Dit blog is geschreven op uitnodiging voor de bijeenkomst van 15 maart 2017 van Hum Log ten behoeve van de evaluatie waarom Hindostanen in de Tweede Kamer ontbreken en welke lessen geleerd moeten worden van de afgelopen verkiezingen.
De gedachte dat migrantenorganisaties kunnen bijdragen aan de politieke participatie van migranten is niet nieuw. Uit eigen wetenschap weet ik dat in Rotterdam de Stichting Krosbe, een Surinaamse tweede lijn organisatie dat al jaren geleden is opgeheven in de jaren ’90 dit idee met succes heeft geïmplementeerd. Ook zijn in het verleden uit migrantenorganisaties zelf kandidaten met een niet-westerse achtergrond een goede bron geweest voor talent. Zo hebben Sadet Karabulut (DIDF), Ahmed Marcouch (UMMAO), Khadija Arib (MVVN) en Tofik Dibi (Htib) allemaal een verleden bij een migrantenorganisatie. Deze mensen waren of zijn nog steeds sterk maatschappelijk betrokken en dat wordt gewaardeerd door politieke partijen.
Het actief werven en stimuleren is nodig omdat het diversiteitsbeleid in de meeste politieke partijen niet veel verder komt dan een motie op het partijcongres, een werkgroepje en een notitie.
De PvdA is tot nu toe de enige partij geweest die de meeste kandidaten van niet Westerse afkomst op de lijst heeft geplaatst en wordt daarom ook wel gekscherend de Partij van de Allochtonen genoemd. Richard Moti, een getalenteerde kandidaat die zijn sporen in de Rotterdamse gemeentepolitiek heeft verdiend stond op plek nr. 15.  Echter, de PvdA stond er al beroerd voor in de peilingen toen de kandidaten op de lijst werden gekandideerd en het duidelijk was dat het erom ging hangen of Moti wel een plek in de Tweede Kamer zou verwerven. De PvdA is een groot deel van haar achterban kwijt geraakt door de slechte campagnevoering. Onbenut is gebleven het feit dat de PvdA heeft bijgedragen aan het economisch herstel van de afgelopen jaren. Maar ook zijn veel Nederlanders van niet Westerse komaf het oneens geweest met het gevoerde integratie- en immigratiebeleid en zijn ze vervreemd geraakt van de partij. Deze onvrede heeft men kunnen waarnemen bij het conflict die de PvdA kreeg met de voormalige PvdA-kamerleden, Kuzu en Öztürk, die zich afsplitsten en een nieuwe partij vormden: DENK.
Naast Richard Moti die de meeste stemmen vergaarde, stond Reshma Roopram op de lijst van de PvdA. Verder stonden R. Durgaram op de lijst van Nieuwe Wegen en Munish Ramlal op de lijst van D66. Y. Ramautarsing stond op de lijst van Forum voor Democratie. Natascha Choenni op de lijst van PVV, Chandersing op de lijst van VNL en I. Korting (van Indiase komaf) stond op de lijst van de VVD. Ten slotte hadden we ook Radj Ramcharan die op de lijst van het CDA stond.
Buiten kijf staat dat een afspiegeling van de bevolking en dus ook een evenredige vertegenwoordiging van de bevolking in het parlement voor het deugdelijk functioneren van een democratie van belang is. Een parlementariër van niet Westerse afkomst kan een brug slaan met de Nederlandse maatschappij en cultuur. Ze brengen onderwerpen en perspectieven mee in de politiek die anders gauw over het hoofd worden gezien. Dit is de meerwaarde van parlementariërs van niet Westerse komaf. Een andere functie die een parlementariër van niet Westerse komaf heeft is de voorbeeldfunctie die het heeft voor de jongeren. Het gevoel te leven in een inclusieve samenleving wordt bevordert door participatie in de politiek. Toen ik in de jaren ’90 studeerde was Tara Oedraysingh Varma voor Groen Links lid van de Tweede Kamer. Ik kan mij herinneren dat ik toen erg trots was dat een Hindoestaanse vrouw in de Tweede Kamer zat (tot ze maatschappelijk zelfmoord pleegde) en het gevoel had dat we ver konden komen in de Nederlandse maatschappij. Het was toen de periode dat Surinaamse en Antilliaanse jongeren als probleemgroep werd ervaren. Ook toen speelde de discussie over integratie met behoud van identiteit en assimilatie. Ik werd toen voorzitter van een Hindoestaanse jongerenorganisatie om mijn bijdrage te leveren om jongeren van straat te houden door allerlei activiteiten te organiseren en ze een handje te helpen met hun schoolwerk. Een paar jaar later werd ik ook lid van een politieke partij. De politiek had toen ook meer interesse voor politici van Surinaamse en Antilliaanse komaf. Dit veranderde na de aanslagen van 11 september 2001. Toen werd de islam gepolitiseerd en nam het aantal Kamerleden van Marokkaanse en Turkse achtergrond toe. Mügge die onderzoek heeft gedaan naar 30 jaar diversiteit in de Tweede Kamer zegt dat zij een duidelijke correlatie ziet tussen de vertegenwoordiging van etnische minderheden in Tweede Kamer en de mate waarin hun geloof of achtergrond wordt geproblematiseerd. Dit zie je vertaald in de verkiezingsuitslag van 2017 waarbij 9 Marokkaanse Nederlanders en 7 Turkse Nederlanders in de Tweede Kamer zullen participeren.
Als Hindoestaanse etnische groep vormen wij op dit moment geen maatschappelijk probleem en zijn daarom minder interessant voor de politiek. Het probleem is de Islam waartegen gestreden moet worden, althans dat roepen een aantal partijen met de PVV vooraan in de rij. Ook door een aantal Hindoestanen is zonder behoorlijk onderzoek gesteld en in de media geroepen dat Hindoestanen vaker op de PVV zouden stemmen. In het artikel “Hindostanen in de Tweede Kamer?!â€, van Pravini Baboeram en Sandew Hira wordt in ieder geval de stelling dat veel Hindoestanen op de PVV stemmen ontkracht. Immers, de enige Hindoestaanse kandidaat op de lijst van de PVV heeft maar 53 stemmen gekregen. Je kunt natuurlijk ook stellen dat de Hindoestaanse PVV stemmers op een niet Hindoestaan hebben gestemd, maar daar is geen enkel bewijs voor en kan deze stelling daarom geen stand houden. De vraag is daarom: “waar zijn de Hindoestaanse stemmen gebleven?†In zijn onderzoek doet Sandew Hira de aanname dat er 71.750 kiesgerechtigde zijn waarvan 55.750 kiesgerechtigden daadwekelijke gestemd hebben, terwijl de Hindoestaanse kandidaten feitelijk bij elkaar 6.459 stemmen hebben vergaard.
Met de gasten aan tafel wordt vandaag o.a. de stand van zaken besproken over emancipatie. Maar wat is emancipatie? Kun je emancipatie meten en waarom zou je moeten emanciperen?
Volgens Wikipedia is emancipatie, dat van het Latijnse woord emancipatio afstamt het streven naar een volwaardige plaats in de samenleving vanuit een achtergestelde positie. Dit kan via gelijkgerechtigdheid, zelfstandigheid of de formele toekenning van gelijke rechten door gelijkstelling voor de wet. Voorbeelden zijn vrouwenemancipatie, mannenemancipatie en de emancipatie van lesbische vrouwen, homoseksuele mannen, biseksuelen en transgenders (LHBT’s).  Emancipatie gaat altijd via drie principes, die elkaar aanvullen en opvolgen: Wetenschappelijke erkenning, sociale acceptatie en wettelijke gelijkheid.
Of je emancipatie kunt meten is een lastige vraag. Emancipatie is vooral een lange termijn kwestie. Je moet daarom veel geduld hebben. De Haagse Emancipatie Ambassadeurs weten hier alles van. Ze gaan steeds op pad om mensen via projecten met elkaar te verbinden en te versterken. Ze weten als geen ander dat er nog veel te doen valt. De mannenemancipatie staat nog in de kinderschoenen en de rol van mannen binnen de mantelzorg is nog steeds minimaal met het kwalijke gevolg dat de lasten van de participatiesamenleving met name op de schouders van vrouwen terechtkomt. In bepaalde gemeenschappen blijkt homoseksualiteit niet acceptabel en zijn transgenders uit den boze. Huiselijk geweld blijkt een onuitroeibaar probleem te zijn waar de politie geen raad mee weet. Toch is er ook een lichtpuntje. De vrouwenemancipatie zit flink in de lift. Veel vrouwen hebben tegenwoordig een betaalde baan, althans witte vrouwen. Ja, dat benoem ik toch maar even zo. De niet Westerse niet blanke vrouw heeft het een stuk moeilijker op de arbeidsmarkt dan haar witte zuster. Dat komt niet alleen door discriminatie op de arbeidsmarkt en voor een deel door haar tekort schietende opleiding, maar ook omdat in haar eigen gemeenschap de vrouwenemancipatie achterloopt. Echter, de emancipatie van de witte vrouw blijkt voltooid te zijn, althans die conclusie trek ik uit een artikel van het AD van woensdag 25 januari j.l., waarin de sociaal pedagoog Gitty Fedderma verteld dat we steeds meer hufterige kinderen krijgen, omdat vaders en moeders al hun energie storten op hun werk, carrière en het betalen van hypotheek, vakanties en spullen en geen tijd hebben om in hun kinderen te investeren. Gitty Fedderma stelt voor dat vaders en moeders in de eerste vier jaar beiden hun werkzaamheden zó terugbrengen dat ze geen zorg van buitenaf meer nodig hebben. Je zou bijna denken dat ze weer terug wilt naar de jaren 50. Daarover zegt ze dat vaders en moeders het samen moeten doen. Je kunt dus concluderen dat de vrouwenemancipatie van de witte vrouw voltooid is, maar dat de mannenemancipatie behoorlijk achterloopt. Het merendeel van de mannen ziet zich nog steeds niet achter het aanrecht of de kinderwagen. Daarom pleit ik er voor dat de Haagse Emancipatie Ambassadeurs ook deze ogenschijnlijk moderne en ambitieuze echtparen helpt bij het opvoeden van hun kinderen, zodat we in de toekomst minder hufterige burgers krijgen die in een psychisch knoop liggen en die weer op hun beurt door intergenerationele overdracht hufterige kinderen op de wereld zet. Zo zie je maar dat de taak en het werk van onze Haagse Emancipatie Ambassadeurs van een niet te onderschatten waarde is voor onze samenleving.
Tara’s jeugd en de ontwikkeling van een bipolaire stoornis
Tara Oedayraj Singh Varma is geboren op 29 augustus 1948 te Brits-Guyana uit een ongehuwde moeder. Tara is gediagnosticeerd met een bipolaire stoornis (manisch-depressiviteit). Ze ervaart wisselende stemmingen en lijdt aan een angststoornis met paniekaanvallen en straat- en pleinvrees. Tara heeft een belaste psychiatrische familiegeschiedenis. Haar moeder en andere familieleden van moeder’s zijde lijden aan zware depressies vermoedelijk voortkomend uit een bipolaire stoornis.
Zo vertelde Tara Oedayraj Singh Varma zelf dat haar nani (oma van moederszijde) aan schizofrenie leed. Tara komt uit een vooraanstaande familie in Suriname. Het was een grote schande dat haar moeder ongehuwd was toen ze geboren werd. Ze is daarom door haar nani opgevoed.
“ Mijn nani is een Goerdin. Ik hield erg veel van mijn nani. Mijn nana (vader van moeder’s zijde) stierf toen ik een baby was. Mijn nani heeft altijd als een beschermengel om mij heen gestaan. Het was mijn nani die aan schizofrenie leed, ze hoorde stemmen. Als kind vonden wij dat leuk, want ze was niet kwaadaardig, ze was altijd heel lief en ook haar stemmen. We liepen in de tuin altijd achter haar aan en vroegen altijd met wie ze aan het praten was. Wij hebben haar altijd zo geaccepteerd. , Wisten wij veel. Wel weet ik dat ze tot 3 keer toe zelfmoord heeft willen plegen en ook af en toe kort in het ’s Lands Psychiatrisch Instituut in Suriname heeft gelegen. Nooit en te nimmer werd hierover gepraat en nu nog wordt hier sporadisch over gesproken, terwijl zelfmoord vaker in mijn familie voorkomt. Mijn jongste broer Frank Kisoensingh, hoog begaafd, was op 18 jarige leeftijd student economie. Hij pleegde zelfmoord. Mijn broer Dennis heeft het ook geprobeerd, en ikzelf ook”, verteld Tara.
Ze vervolgt haar verhaal: “In alle gelederingen van een ieder die rechtstreeks afstamt van onze nani Goerdin komt dit voor, tot nu toe, in de vijfde generatie. Helaas wil men er niet over spreken, hoewel ik de situatie opengegooid heb, waardoor een paar neefjes en nichtjes hulp hebben gezocht net als ik. Ik hou erg van mijn familie maar dit gegeven is een zwaar soort gedoe in onze familie.”
Je ziet dat in deze familie er in het verleden nauwelijks gepraat is over de psychische stoornis die voorkwam in de familie, vanwege het taboe dat er op heerste. Door er niet over te praten en het weg te stoppen hebben de familieleden waarschijnlijk niet de juiste, of helemaal geen behandeling gekregen. Een paar weken geleden sprak ik nog iemand die mij vertelde dat de broer van haar man zichzelf had gesuïcideerd, terwijl hij aan een zware depressie leed. De familie sprak niet over zijn depressie met hem. Ook na zijn dood praat men niet over zijn situatie. Je hoeft je nergens voor te schamen. Er zijn veel beroemdheden die lijden aan een psychische stoornis, denk aan Hollywoodsterren als Catherine Zeta-Jones (bipolaire stoornis), Angelina Jolie (depressie), Brad Pitt (depressie), maar ook Bollywoodsterren zoals Parveen Babi die leed aan schizofrenie van het paranoïde type en zich in alle eenzaamheid suïcideerde en de nieuwe rijzende ster Deepika Padukone die aan zware depressies lijdt. Gelukkig praten een aantal sterren openlijk over hun ziekte en helpen zij anderen om hier anders mee om te gaan.
In het kader van 40 jaar staatkundige onafhankelijkeid in Suriname is er op 16 oktober j.l. een lezing gehouden in theater Vaillant door dr. Lila Rambocus-Gobardhan.
Mevrouw Gobardhan-Rambocus is opleidingscoördinator Nederlands van de masteropleiding Nederlandse Taal een Cultuur van het Institute for Graduate Studies and Research (IGSR) van de Anton de Kom Universiteit van Suriname in Paramaribo; was jarenlang verbonden aan het Instituut voor de Opleiding van Leraren (IOL) en is nu voorzitter van de Raad van Toezicht van het IOL. Zij studeerde Nederlands en Algemene Taalwetenschap in Utrecht en promoveerde in 2001 aan de Universiteit Leiden op een studie over de taal- en onderwijsgeschiedenis van Suriname. Haar broer, Soerindre Rambocus, was een van de vijftien mannen die op 8 december 1982 werd omgebracht in Fort Zeelandia (Paramaribo, Suriname) op verdenking van een tegencoup.
Na de onafhankelijkheid van Suriname in 1975 verruilden vele Hindoestanen hun geboortegrond op zoek naar een beter bestaan in Nederland. Dit werd de tweede migratie voor deze cultuurgroep in relatief korte tijd. De migratie van Surinaamse Hindoestanen naar Nederland kun je onderverdelen in drie fasen: de individuele migratie (voorlopers van voor de Tweede Wereldoorlog), elitemigratie van studenten tussen 1946 en 1965, en de massamigratie, die rond 1975 haar hoogtepunt bereikt en zich doorzet tot 1980.
In haar lezing zal mevrouw Gobardhan-Rambocus ingaan op de politieke implicatie dat tot de massamigratie rond 1975 heeft geleid.
Dames en heren, goedenavond.
Het is mij een genoegen u deze lezing te presenteren. Ik zal ingaan op de politieke verwikkelingen die tot de massamigratie hebben geleid rond de onafhankelijkheid van Suriname. Daarvoor begin ik vroeger in de tijd dan u misschien zou verwachten.
Suriname bestaat al sinds de plantagekolonie gesticht werd door de Engelsman Francis Willoughby in 1651. In Europa was men echter al vanaf de 15e eeuw op zoek naar goud, en het goudland El Dorado, moest ergens in ons oerwoud liggen. Toen waren er nog geen grenzen, zoals wij die kennen, dus het goudland kon evengoed in Brazilië zijn, dat al 150 jaar vóór Suriname een Europese eigenaar had, Portugal. In 1667 werd Zeeland de eigenaar van Suriname, dat het later moest overdragen aan het bestuur der Nederlanden.
We weten al dat slaven het harde werk op de plantages deden en in 1873 namen onze voorouders, Hindostaanse immigranten, dat over en vanaf 1890 kwamen Javaanse immigranten erbij. Hindostaanse contractkoelies kwamen in opstand, omdat ze als werkvee behandeld werden. Vanaf het begin beklaagden ze zich over het zware werk, de lage lonen en de lange werkdagen. In het laatste kwart van de 19e en het begin van de 20e eeuw braken er grote opstanden uit op de plantages Zoelen en Zorg en Hoop (1883), en op Alliance en Mariënburg (1902). Het is ook belangrijk om te weten hoe naar Aziatische immigranten gekeken werd vóór 1950. Ik heb het vooral over immigranten, maar ook op de volkscreolen, de mensen van de pras’ o’so, nakomelingen van slaven, werd neergekeken, hoewel de Creoolse elite met hen wel enige verwantschap toonde. Lou Lichtveld, de bekende auteur Albert Helman, die leefde van 1903-1997, vertelde dat hij in zijn tienerjaren Chinese vriendinnetjes had, maar met Hindostanen “ging hij ‘naer ’s lants gelegenheyt’ niet om: die koeliekinderen stonken om niet te spreken van de ‘onbeschaafde Javaantjes’ “. Hindostanen en Javanen werden als vreemde indringers gezien voor wie men op zijn hoede moest zijn. Ze moesten ook alleen als arbeiders in de landbouw werken, en ze moesten geheel opgaan in de overige bevolking, dus als zelfstandige groepen verdwijnen. Daar wilde de Hindostaans-Javaanse Centrale Raad, opgericht in 1946, tegenin gaan. De voormannen van deze raad waren C.R. Biswamitre, A. Karamat Ali, S. Rambaran Mishre en Ming Doelman, allen benoemde statenleden.
Als we dus denken aan politieke ontwikkelingen met betrekking tot Suriname, dan beginnen deze als nazaten van tot slaaf gemaakten en nazaten van immigranten zich begonnen te roeren, omdat ze verbetering van hun leef- en woonomstandigheden wensten. We zijn dan al in het midden van de 20e eeuw als politieke partijen worden opgericht. Deze richting, het heft in eigen handen nemen, en zodoende mede zorgen voor het eigen welzijn, begon met de toespraak van koningin Wilhelmina, die in 1942 de koloniën, waaronder Suriname, autonomie beloofde. Vóór de eerste politieke partijen, hadden de Hindostaanse immigranten verenigingen, waarin ze al duidelijk hun stem lieten horen, omdat ze meenden dat ze een factor waren, waar rekening mee gehouden moest worden. Ze richtten de eerste politieke partijen op, zoals de Moeslim Partij (1946) en de Hindostaans-Javaanse Politieke Partij (1946), die in 1949 opgingen in de Verenigde Hindostaanse Partij (VHP). Ook de Javanen hadden in 1949 hun eigen partij, Kaum Tani Persatuan Indonesia (KTPI). Samen met de katholieke Progressieve Surinaamse Volkspartij (PSV, 1946) voerden deze Aziatische partijen strijd voor algemeen kiesrecht in 1949, zodat zij gekozen vertegenwoordigers in de Staten van Suriname zouden hebben.
In die tijd maakten de Creolen het grootste deel van de bevolking uit, ze hadden de beter betaalde banen, kenden de Nederlandse taal en cultuur goed en zagen zichzelf als de eigenlijke bewoners van Suriname en ze keken neer op de Hindostaanse en Javaanse immigranten. Deze waren immers vreemde indringers, omdat ze slavenwerk hadden gedaan en nog deden.
De Nationale Partij Suriname (NPS), ook opgericht in 1946, was de partij van deze Creolen, die lichtgekleurd waren. De NPS wilde geen algemeen kiesrecht, maar zij stond daar alleen in. Exponenten, zoals de eerder genoemde Lou Lichtveld (Albert Helman), meenden dat algemeen kiesrecht verlenen aan mensen die er niet mee zouden kunnen omgaan, hetzelfde was als een scheermes in de handen van een kind. Het statenlid Lim A Po, zelf van Chinese afkomst, een selfmade man, getrouwd met een Creoolse vrouw, die zich bij de Creoolse elite had genesteld, meende dat er te weinig alfabeten waren en dat men dergelijke mensen, Hindostanen en Javanen dus, die niet eens een politiek programma konden lezen, bezwaarlijk op voet van gelijkheid kon laten kiezen en het lid Smit tenslotte vond dat er een overgangsmaatregel moest komen, tot iedereen de leeskunst machtig zou zijn. Weet u, er waren toen nauwelijks politieke programma’s (Dit alles is te lezen in de Handelingen van de Staten van Suriname, 1947-1948.) Het ging er bij deze lichtgekleurde groep Creolen om, dat immigranten niet zouden mogen stemmen en ook de volkscreolen niet, want ook onder hen waren er weinig geletterden. Zelfs vrouwen zouden pas mogen stemmen als de mannen vonden dat zij daar rijp voor waren. Toch kwam het kiesrecht voor mannen en vrouwen, aangenomen in de Nederlandse tweede Kamer, maar Suriname, dat was dus dezelfde Creoolse elite, mocht van Nederland bepalen hoe het kiesstelsel eruit zou zien en dat werd een zeer ondemocratisch stelsel. Er waren 21 zetels te verdelen, 10 voor Paramaribo en 11 voor de overige districten en het principe was: the winner takes all. De uitslag van de eerste algemene verkiezingen van 1949 was dat de NPS met 32% van de stemmen 62% van de zetels kreeg (13) kreeg en de VHP en KTPI 8 zetels, terwijl zij 68% van de stemmen hadden.
Als gevolg van het algemeen kiesrecht kwamen de latere grote leiders van de Hindostanen en de volkscreolen, Pengel en Lachmon, in het parlement. Toch zou het tot 1955 duren eer zij nauwer met elkaar zouden samenwerken. Deze samenwerking werd door de Creoolse elite als een bedreiging van haar positie ervaren, wat in feite ook zo was. De NPS, toen nog de elitepartij, had in 1955 de verkiezing verloren, maar Lachmon zorgde ervoor dat Pengel in Saramacca werd gekozen en zodoende weer statenlid werd. Deze samenwerking heeft 12 jaar stand gehouden en deze leiders hebben samen twee regeringen gevormd en daarom sprak men over verbroederingspolitiek, maar in 1967 vormde Pengel, die minister-president werd, een regering met een splintergroep van de VHP, de Actiegroep, die slechts twee jaar het land regeerde. De verbroederingspolitiek bleek dus een wankele basis te hebben. Een grote onderwijsstaking in 1969 heeft tot gevolg dat premier Pengel zijn mandaat teruggeeft. Hij ging ervan uit dat gouverneur Ferrier hem opnieuw zou belasten met de formatie van een kabinet, omdat de NPS de meeste zetels had. Maar Ferrier besliste anders. Er kwam een zakenkabinet, vervolgens waren er verkiezingen en de VHP werd de grote winnaar. Lachmon heeft het dan voor het zeggen. De regering Sedney-lachmon stelde kort na het aantreden in 1969 de nationale vrije dagen Holi Phagwa en Idulfitre in, wat haar niet in dank werd afgenomen door een deel der Creolen. Wel was er instemming met 1 mei, Arbeidersdag, als nationale vrije dag. Nu zal ik het hebben over de loop van de onafhankelijkheid. Vanaf begin jaren ’60 gingen stemmen op Suriname onafhankelijk te verklaren. Lachmon heeft altijd gesteld dat hij voorstander is van onafhankelijkheid als de meerderheid van het Surinaamse volk dat wenst. Een referendum zou moeten komen, maar dat is niet gebeurd. De Partij Nationalistische Republiek (PNR) van Eddy Bruma, wenste dat Suriname al op 1 juli 1963 (bij de herdenking van 100 jaar afschaffing slavernij) onafhankelijk zou zijn, en zij was zelfs bereid dat af te dwingen.
Hoewel de NPS het sedert haar bestaan wel vaker over de onafhankelijkheid van Suriname heeft gehad, had ze dat nooit tot een issue gemaakt, totdat in 1973 de voorzitter van de NPS, Henck Arron, een regering vormde met de Partij Nationalistische Republiek (PNR) van Eddy Bruma. Op 15 februari 1974 maakte Arron bekend dat Suriname op geen later tijdstip dan ultimo 1975 onafhankelijk zou worden. Arrons wens was ingegeven door de nieuwe PvdA-regering van Den Uyl, die reeds in zijn regeerprogramma had opgenomen dat Nederland geen kolonies meer mocht hebben. Zo werd Suriname tegen wil en dank onafhankelijk. Arrons regering was geen weerspiegeling van de Surinaamse bevolking, in die zin dat er geen exponenten van de Hindostaanse bevolkingsgroep waren opgenomen en daarom waren Hindostanen bevreesd. Hun voorbeeld was Guyana, waar vooral na de onafhankelijkheid in 1966 een bepaalde vijandigheid tussen Creolen en Hindostanen heerste, waardoor schermutselingen ontstonden, die regelmatig uitmondden in relletjes, waarbij doden vielen, zoals in 1969. Dat was een schrikbeeld, ook omdat er toen in Suriname door de politieke ontwikkelingen een zekere animositeit bestond tussen Creolen en Hindostanen.
Vanaf de onderwijsstaking in 1969, die leidde tot de val van Pengel en zijn overlijden in 1970 en een steeds meer verslechterende sociaaleconomische situatie, waarin telkens weer stakingen ontwrichtend werkten, begonnen bewoners het land te verlaten. De regering Sedney-Lachmon was niet in staat goed beleid te voeren, wat ook gold voor de twee regeringen-Arron, die daarna volgden. Alle partijen spraken hun bezorgdheid uit over de groeiende trek naar Nederland, maar zij waren kennelijk niet in staat hun beleid te veranderen.
De uittocht, waarvan Suriname meer dan twintig jaar in de ban was, begon echter al in 1964. Volgens de volkstelling van 1971 hebben tussen 1964-1971 naar schatting 62.000 Surinamers het land hadden verlaten, van wie 57.000 naar Nederland waren vertrokken (Encyclopdie van Suriname, p. 498).
Nu weer terug naar de onafhankelijkheid. Niet alleen de VHP in de persoon van Lachmon, maar ook Salam Somohardjo, Albertine Liesdek-Clarke en Charles Lee Kong Fong van de NPS waren felle tegenstanders, die een eigen fractie vormden. Hierdoor had de coalitie van Arron een minderheid in het parlement en kon de wet op de onafhankelijkheid niet aangenomen worden. Een groot probleem dus. Het VHP-statenlid Hindori verbrak de impasse door voor deze wet te stemmen. Toch vertrokken Hindostanen en Javanen in grote getale naar Nederland, maar ook Creolen verlieten het land, wel in mindere mate.
Er waren inderdaad etnische spanningen tussen Creolen en Hindostanen, die tot protestacties en brandstichting leidden. Oppositie en coalitie stonden als kemphanen tegenover elkaar en dat had zijn weerslag op de bevolking. Het Hindostaanse deel voelde zich bedreigd, ook omdat in Guyana de Creoolse president Burnham een dusdanig beleid voerde dat Hindostanen zich in een hoek gedreven voelden en emigreerden naar de VS en Canada. Door de slechter wordende sociaaleconomische situatie in Suriname voelde een groot deel van de Hindostanen zich niet veilig in het land. Ze vreesden ook voor Creoolse overheersing, omdat de PNR, de grote voorstander van de onafhankelijkheid, volgens Hindostanen, een grote invloed had in het regeerbeleid. Hieraan werden ook gekoppeld de beelden uit Uganda van 1972, waar dictator Idi Amin de Hindostanen uit zijn land verdreven had en waar ze al hun bezittingen moesten achterlaten. Al deze beelden bleven dankzij de televisie op hun netvlies hangen.
Aangemoedigd door hun leiders verlieten grote groepen Hindostanen en Javanen en een kleinere groep Creolen Suriname. Cijfers van Zielhuis (Migratie uit Suriname, 1972) geven als emigratiepercentage 53% Creolen en 27% Hindostanen, maar het Algemeen Bureau voor de Statistiek (ABS) heeft uit de volkstelling van 1972 andere cijfers: 31% Creolen en 37% Hindostanen. Volgens het ABS, de publicatie Suriname in cijfers, uit 1972, was in de periode 1963 -1971 sprake van het begin van de grote trek naar Nederland. Nederland had in de jaren ’50 de schade van de Tweede Wereldoorlog hersteld, was volop in ontwikkeling en had daar menskracht voor nodig, vandaar dat er toen geen weerstand was tegen de komst van Surinamers. Integendeel, ze werden aangemoedigd. Het was de periode, waarin meisjes gezocht werden om opgeleid te worden tot verpleegster in Nederland en toen begon ook de vraag naar onderwijzers. Na 1973 vertrokken vooral laagopgeleide personen naar Nederland, meestal rechtstreeks vanuit de districten. Voor zover bekend, was C.R. Biswamitre de eerste Hindostaan, die voor studie naar Nederland vertrok in 1929. Hij studeerde voor de middelbare akte, MO Staatsinrichting, en na terugkeer in Suriname werd hij in 1930 de eerste gekozen Hindostaan in de Koloniale Staten. Na de Tweede Wereldoorlog begonnen Hindostaanse mannen voor studie naar Nederland te gaan en in de jaren zestig werd het normaler dat mannen en in mindere mate vrouwen met een Ams of Kweekschooldiploma of anderszins voor verdere studie naar Nederland vertrokken. In 1963 was het geschatte aantal personen van Hindostaanse afkomst voor studie in Nederland 660 (W.E. Juglal: Gedenkboek Manan). Gedenkboek 90 jaar Hind. Immigratie.
Onafhankelijkheidsverklaring in Paramaribo, 25 november 1975 V.l.n.r Premier Arron, Kroonprinses Beatrix en president Ferrier. Bron: Beeldbank, Nationaal Archief
In de periode van het militair bestuur was er ook sprake van een soepele toelating van immigranten in Nederland. Surinamers bleven vertrekken. Na de Decembermoorden in 1982 gingen opnieuw veel Surinamers naar Nederland. Na de decembermoorden in 1982 was de Nederlandse overheid in zekere zin ook soepel met betrekking tot de toelating. Velen konden binnenkomen vanwege humanitaire redenen, zoals gezinshereniging, e.d. Ook tijdens en na de Binnenlandse oorlog, die in 1986 begon, vertrokken Surinamers naar Nederland, onder wie veel Boslandcreolen. Exacte cijfers hierover zijn niet bekend.
De grote stroom van Surinamers rond de onafhankelijkheid, vooral van Hindostanen en Javanen, is mede gevoed is door de maatregelen van de Nederlandse overheid, die opvangcentra inrichtte, zoals die in Soest en Putten, en al op Schiphol was een loket waar de mensen uit Suriname zich konden melden. Deze berichten verspreidden zich zo snel via familie en kennissen, dat vooral vanuit de districten de mensen hun bezittingen te koop zetten om financiën voor hun reis te kunnen hebben. De opvang zou er immers voor zorgen dat zij hulp van de overheid zouden krijgen om een nieuw bestaan op te bouwen. Toen zich daarna ook nog het gerucht verspreidde -dat dus waar bleek te zijn- dat Nederland de poorten wilde sluiten, probeerden de mensen vóór de datum van de onafhankelijkheid weg te zijn. De Surinaamse regering kon echter afdwingen dat het niet gebeurde. Er zou nog vijf jaar vrij personenverkeer mogelijk zijn.
Na 1975 werd de algehele situatie in Suriname slechter, omdat politieke spanningen in het land ervoor zorgden dat er nauwelijks geregeerd werd. Premier Arron, die, om het proces rond de onafhankelijkheid goed te laten verlopen, Lachmon, de leider van de oppositie, direct na de onafhankelijkheid nieuwe verkiezingen had toegezegd, kwam zijn belofte niet na. Ook problemen in de krijgsmacht die maar geen oplossing kenden, zorgden ervoor dat onderofficieren een succesvolle greep naar de macht deden.
Jaimini riep Hindostanen ook op tot verdraagzaamheid. Dat was dus 1929. Concluderend wens ik te stellen dat Hindostanen vanaf hun komst in Suriname naar de bovengenoemde waarden hebben geleefd. Toen ze massaal naar Nederland vertrokken, zijn ook deze waarden de sleutel geweest en zijn het nog, voor hun maatschappelijk succes en hun bijdrage aan de Nederlandse samenleving.
Dr. Lila Gobardhan-Rambocus
Meer lezen over Surinaamse geschiedenis van deze auteur: Onderwijs als sleutel tot maatschappelijke vooruitgang. Een taal- en onderwijsgeschiedenis van Suriname, 1651-1975. Uitgeverij Walburg Pers, Zutphen, 2001. (e-mail: sabitrie@sraga.com)
Afgelopen weken heb ik in het kader van 40-jaar onafhankelijkheid van Suriname een aantal kavita’s (gedichten) van mijn vader gepost op Facebook die hij in de periode 1973-1978 heeft geschreven en die over de politieke situatie in Suriname gaat in deze periode. Ik beschouw zijn politieke gedichten uit deze periode ook als een stukje documentering van de geschiedenis van Suriname. De gedichten zijn in die periode geschreven en niet achteraf, dat maakt het dus uniek. Voor zover ik weet zijn er geen andere dichters die in die tijd over de politieke situatie in Suriname hebben geschreven.
Wie was mijn vader, wat was zijn relatie met Suriname en Nederland en waarom heb ik de behoefte om over hem te schrijven?
Om met de laatste vraag te beginnen kan ik u vertellen dat ik mijn vader een uniek mens vind. Hij was een cultuurliefhebber in hart en nieren. Hij was op ieder culturele evenement te vinden. Hij genoot van Bollywoodfilms waar hij een grote liefhebber van was. Hij was fan van Raj Kapoor, een vooruitstrevende acteur/regisseur met vooruitziende blik die ik dankzij mijn vader ook heel erg ben gaan waarderen, mijn vader was verder een grote fan van Mukesh. Ook de liefde voor Mukesh heb ik van hem meegekregen. Als dichter was hij dol op zijn Sarnami, maar ook de Hindi- en Urdutaal waren zijn favoriet. Ik ken geen enkel ander mens die dagelijks op ieder vrij moment en overal aan het schrijven is. Mijn vader had geen specifieke plek nodig om te schrijven. Hij kon overal schrijven, mits hij pen en papier bij zich had. Dat had hij dan ook altijd bij zich. Hij was geen grote prater, maar observeerde altijd heel goed. Alles wat hij om zich heen zag en hoorde kon hij in dichtvorm omzetten. Zelfs het nieuws bracht hij in dichtvorm. De woorden bleven vloeien uit zijn pen. Hij schreef Kavita’s ghazals, rubayaat, liedjes, korte verhalen, toneelstukken en moppen. Hij was geen gelegenheidsschrijver, maar had niet de intentie om hoge literaire werkjes te schrijven. Zijn streven was voor het gewone volk te schrijven en herkenbare onderwerpen te bespreken en dat is hem gelukt. Tot op de laatste dag van zijn leven dat hij buitenshuis doorbracht op een cultureel evenement in Amsterdam heeft hij het geluk gehad gedichten te mogen voordragen. Wel met bevende stem, want waarschijnlijk had hij toen al een hartaanval gehad. Ik heb hem daarna met de grootst mogelijke spoed naar het Erasmus Ziekenhuis gereden, waarna hij nooit meer thuis is gekomen.
Wie was hij?
Geboren op 16 september 1942 uit de relatie van Subhadra Sewpersad en Sewpersad Baldew was hij het tweede kind uit zijn gezin die uit 5 kinderen bestond. Hij werd Bidpersad Baldew genoemd door zijn ouders. Maar hij veranderde later zijn voornaam via een Rechtbankprocedure in Vedpersad. Geboren en getogen in district Commewijne had hij ook een nauwe band met de Javaanse gemeenschap in Commewijne waar hij de Javaanse taal leerde. In 1960 toen hij 18 jaar was kwam hij naar Nederland om een opleiding als kunstschilder te volgen. Maar het liep niet zoals hij had gepland en deed uiteindelijk een opleiding tot automonteur bij het bedrijf waar hij tijdelijk werkzaam was. Keerde met al zijn certificaten terug naar Suriname en had als eerste werkgever de suikerfabriek in Commewijne waar hij als monteur werd aangesteld. Hij trouwde in mei 1966 met mijn moeder, Dhanwati Chotkan. In 1968, mijn geboortejaar bedacht hij dat hij voor zijn nieuwe gezin toch wat verder in zijn leven wilde komen. En mijn vader die iedere avond mij in slaap suste met het liedje:
Raam Kare
Raam Kare Aisaa Ho Jaae
Meri Nindiyaa Tohe Mil Jaae
Mai Jaagun, Tu So Jaae
Mai Jaagun, Tu So Jaae (film Milan 1967)
vertrok wederom naar Nederland om zich verder te oriënteren op een verblijf in Nederland. In Nederland aangekomen pakte hij een opleiding technisch Engels op en ging aan het werk, maar hij had heimwee naar Suriname en zijn gezin en keerde toch maar weer terug. Hij had hierna diverse banen in Suriname, tekende en schilderde veel. Vooral mijn moeder werd in verschillende posities getekend, zoals bij het afwassen en strijken enz.. Ook het portret van Mahatma Gandhi tekende hij graag. In de jaren ’70 toen er politieke roerige tijden aanbraken in Suriname begon hij met het schrijven van zijn politieke gedichten. Op deze manier leverde hij kritiek op de maatschappelijke en politieke situatie in Suriname. Toen hij 5 jaar in dienst was bij het Ministerie van Openbare Werken & Verkeer mocht hij op buitenlands verlof. Het was 1975 en natuurlijk vertrokken we met het gezin, met 3 kinderen voor een paar maanden naar Nederland. Ook nu kon mijn vader geen definitieve beslissing nemen en besliste het lot dat wij een dag voor de onafhankelijkheid terugkeerden naar Suriname. Nog steeds waren het politiek roerige tijden en mijn vader bleef maar dichten en kreeg een podium van de VHP voor het voordragen van zijn gedichten en werd door de radio en tv uitgenodigd. Maar werd op 31 mei 1977 getroffen door een zwaar ongeval. Een psychiatrisch patiënt werd geplaagd door omstanders en deze psychiatrische patiënt zwaaide met een groot stuk hout rond waardoor mijn vader werd geraakt op zijn hoofd. De slag was zo hard dat zijn schedel voor een klein deel brak en zijn zenuw geraakt werd waardoor hij zijn linkerhand niet meer goed kon gebruiken. Na het ontslag uit het ziekenhuis raakte hij lichtelijk depressief, ook omdat hij niet meer kon schrijven. Hij heeft alles op alles gezet om zijn revalidatie te doen slagen en vertrok in oktober 1979 om gezondheidsredenen naar Nederland. Uiteraard speelde ook de politieke situatie van dat moment een rol. Mijn adjie (oma van vaderszijde) was ongerust dat als mijn vader in Suriname bleef en bleef schrijven hij door politieke tegenstanders uit de weg geruimd zou worden. Ze was dan ook blij dat hij naar Nederland vertrok. In Nederland ging hij weer werken bij het bedrijf waar hij als 18-jarige jongen zijn certificaten had gehaald, nl bij Hoogenboom b.v. in Rotterdam. Ondertussen bleef mijn vader gedichten schrijven en een podium zoeken voor zijn gedichten. Deze kreeg hij van radio Radhika, een Hindoestaanse piratenzender die geleid werd door Subhas Gogar. Later kreeg hij zijn podium bij radio Milan, een kabelzender in Rotterdam dat opgericht was door Kries Dokaloe waar hij dagelijks te horen was en een enorme populariteit genoot. De zender werd mede gedragen door andere omroepers zoals Bisoen Mahangoe en Bea Autar die haar carrière als omroepster bij Radio Milan begon.
Natuurlijk is het krijgen van een podium niet altijd over rozen gegaan. Ons gemeenschap is ongeletterd als het op schrijf- en dichtkunst aankomt, maar er zijn altijd enkelingen die menen een groot deskundige te zijn, terwijl ze zelf geen behoorlijk boek of gedicht kunnen schrijven. De kennis hierover is gelukkig gestaag aan het verbeteren. Voor mijn vader was het een droom om op het Milanfestival wat nu reeds meer dan 30 jaar bestaat zijn kavita’s voor te dragen, maar kreeg vanwege afgunst en onkunde hier nimmer een podium. Ook de mensen die hij zijn gedichten liet lezen om het te bundelen stelden dat de gedichten niet gelezen zouden worden en dat het dus geen zin had. Ook hier waren onkunde en afgunst troef. Het is waar dat destijds het lezen van gedichten een ver van mijn bed show was, want we zijn geen lezersvolk en laten we wel wezen de Surinaamse (onderwijs) politiek heeft er voor gezorgd dat het Sarnami een ondergeschoven kindje werd wat uiteindelijk heeft geleid tot onderwaardering van de Hindoestaanse gemeenschap van het Sarnami en ongeletterdheid in het Sarnami. Hindoestanen luisteren liever.
Vandaag precies 17 jaar geleden liet mijn vader het leven. Het was donderdagavond 23.59 uur en guur weer toen we een telefoontje van het ziekenhuis kregen dat hij er niet meer was. Hij had al een paar weken gevochten voor zijn leven, maar het heeft niet mogen baten. Hij was nog relatief jong, 56 jaar en stond nog midden in het leven. Hij had nog veel leuke dingen gepland, zoals een reis naar Mauritius en de overstap naar een nieuwe radiostation. Ook had hij nog veel kavita’s (gedichten) die nog onafgemaakt waren. Hij had een verschrikkelijke angst voor de dood en toch is het hem snel overkomen. Hij zij altijd dat hij lang zou leven. Zijn dood heeft ons diep getroffen en wij hebben ons op die dag afgevraagd waarom? We kregen van hem het antwoord. De volgende dag troffen we op de grond een geopende Bhagvad Gita aan met zijn horloge erop. We hebben nooit kunnen verklaren hoe dit Heilig geschrift uit de boekenkast op de grond was gevallen en dat dit niet eens in de buurt van de boekenkast lag. Maar het antwoord was dat het toch zijn tijd was geweest om het aardse bestaan te verlaten. Zijn crematie was buitengewoon indrukwekkend. Naast dat verschillende pandits en maulwi’s een toespraak wilden houden, waren er vele mensen gekomen die hem nooit eerder hadden gezien en zijn lijk aanraakten. Tot buiten het crematoriumgebouw stonden er mensen om afscheid van hem te nemen. Wonder boven wonder heeft iedereen die er was afscheid van hem kunnen nemen. Ik zelf had tot dan niet geweten dat hij zo populair was.
Schrijven was de passie van mijn vader en we namen daarom ook afscheid van hem met zijn lijflied die iedereen die hem kende en volgde ook kenden en wat heel erg van toepassing is geweest op zijn leven:
Main pal do pal ka shayar hoon
Pal do pal meri kahani hai
Pal do pal meri hasti hai
Pal do pal meri jawani hai
Main pal do pal ka shayar hoon
Het belangrijkste stukje vind ik zelf dit deel:
Kal aur ayenge nagmon ki
Khilti kaliyan choonewale
Mujhse behetar kahenewale
Tumse behetar sunnewale
Kal koi mujhko yaad kare
Kyon koi mujhko yaad kare
Masruf zamana mere liye
Kyon waqt apna barbadh kare (film: Kabhi Kabhi 1976)
Het is een boodschap aan zijn luisteraars en hij had al begrepen dat de drukke maatschappij geen tijd voor hem zou maken om nog naar hem te luisteren en hem nog te herinneren en dat er in de toekomst betere dichters, maar ook betere luisteraars zouden komen. Helaas hebben we die tijd nog niet bereikt. Ik ken geen Hindoestaanse dichter die de populariteit van mijn vader op dit moment evenaart, hoewel er sommigen zijn die denken dat ze grootse dichters zijn.
Ik besluit dit blog met een gedicht dat mij vader zelf heeft geschreven over het leven.
Zindagi aur Uljhan
Zindagi to chaar din ki hai, bhala uski kya bharosa
Aaj ham hain aur kal hamaare Aatmaraam ham hi ko de jaayenge dhoka
Dukh-sukh to janam se ant tak saath rahtein hain,
jina bhi ekhi baar, baaram-baar to milenga hi nahin moka
Zindagi ke dukh ke saagar ko jahaaz se na sahi,
to kaagaz ki naav se paar karlo, bhala aajtak use kisne roka?
Chatak-matak na mile to rukhi-sukhi hi khaakar guzaara karlo,
ek insaan ko aur chaahiye bhi kya siwaai ek chat, ek dhoti aur ek thaali-lota
Tere jite-ji to daktar tudjhe yeh khaana wo khaana minaahi kardeta hai,
islye apne aapko sambhaalo, varna aap dubla jaayenga ya to hoyaange ati moti-mota
Zindagi na to hamaare aur na hi to tumhaare ishaare par chalti hai
Yeh to waqt-waqt ki baat hai, ki insaan kabhi hansta to kabhi rota
Paanch tattva se to sabhi bana hai
to phir apne dhan-daulat par itna ghamand kyon?
Paani, aag, mitti, vaayu aur aakaash men to sabhi mil-jaega,
to bhala is men kaun hai bara aur kaun hai chhtota?
Bom-baarud, top, katlis aur laathi barsaana to sabhi ko aata hai,
Parantu dhan-daulat barsaane ke liye aajtak koi nahi socha (kavita: Vedpersad Baldew)
Den Haag 1968. Mijn vader met zijn certificaten onder zijn arm op zoek naar een baan
